Sarajevu

Nela Beran je svakako jedinstvena pojava u našem neposrednom (ne samo literarn-om) okružju, a ja poznajem samo slične primjere Nušića, Stankovića, Ilića ili Aškerca (normalno na značajnijem umjetničkom nivou) koji su o vremenu Osmanlija i kulturi isla-ma pisali tako dopadljivo i nadahnu-to. Kada je, još prije tridesetak godi-na, počela objavljivati svoje prve tek-stove u Preporodu, mnogi čitaoci naprosto nisu mogli vjerovati da ih is-pisuje jedna nemuslimanka (Jevrejka) već su smatrali da je njeno ime pseu-donim lica koje se, zbog određenih društvenih razloga moralo prikriva-ti: slučaj koji ne bi bio nikakav izuze-tak već, može se kazati, pravilo u tom vremenu rigidnog komunizma. Pa iako je Sarajevo primjer multi-kulturnog i multireligioznog življenja kakvo Evropa još ni izbliza nije do-segnula, ipak u novije vrijeme mi nis-mo imali ličnosti koja je o kvalitetima života, vjere i kulture koja nije bila njena vlastita pisala tako iskreno, na-dahnuto, iznutra doživljeno, kao što je to bila Nela Beran. Obavljajući posao turističkog vodiča u Sarajevu, a to znači dosta dobro poznajući kulturu i tradiciju osman-skog perioda na ovim prostorima, pa i samu vjeru islam, koja je u njihovoj osnovi, Nela Beran, u svojim teksto-vima pojavama i objektima o kojima piše pristupa ne samo bez komplek-sa prema drugom i drugačijem, već sa istinskom snagom kreativnog čina i doživljaja ljepote i duhovnosti pra-vi prave poetske medaljone i zapi-se kako o sarajevskim džamijama, te-kijama, hamamima i njihovim vakifi- ma, tako i o mezarjima te pojedinim istaknutim ličnostima toga perioda (Nerkesi, Čuvidina), odnosno svemu onome što plijeni njenu pažnju, a što govori o Sarajevu kao istinskom gra-du i istinskom životnom obitovalištu, nekadašnjem mirisnom vrtu punom zelenila, voda, radosti, kao i ljudskih umotvorina i rukotvorina koje taj i takav pejsaž upotpunjuju i daju mu nove valere ljepote i smisla. U želji da što više istakne i nagla-si to vrijeme i taj period, ona čak, u jezičkom smislu, i pretjeruje, donoseći toliki broj turcizama ili orijentalizma, od kojih su mnogi gotovo zaboravlje-ni u bosanskom jeziku, tako da čitanje njenih tekstova obavezno podrazumi-jeva i rječnik manje poznatih riječi i pojmova, koji se u okviru ove knjige prostire na blizu trideset stranica.