Dževdet i sinovi

Knjiga je čvrsta romaneskna saga-tvrđava o tri generacije jedne imućne istanbulske porodice, u vremenskom rasponu od 1908. do 1971. Ovo je prilika da čitaoci na srpskom jeziku među prvima u svijetu (posle originalnog jezika) budu svjedoci procesa stizanja do Nobelove nagrade turskog laureata: Dževdet beg i njegovi sinovi prvi je roman Orhana Pamuka. Nastao je - i već u rukopisu nagrađen - pod jednim drugim imenom (Tama i svjetlost) da bi tek 1982, dakle tri godine kasnije, bio objavljen pod promenjenim naslovom. No to nije bila prepreka da roman dobije i nova priznanja. Pisan u mladosti pod uticajem klasične evropske literature (Dostojevski, Tolstoj, Man...), ovaj roman pripada prvoj od tri faze kroz koje je prošlo Pamukovo pisanje: realizam, modernizam, postmodernizam. Autor je i sam ovu knjigu uporedio sa Budenbrokovima Tomaasa Mana. Čak su i biografske okolnosti, mladalačke godine obojice pisaca, gotovo jednake. Ali i rezultati. Tako pred nama stoji čvrsta romaneskna saga-tvrđava o tri generacije jedne imućne istanbulske porodice. Ona se kreće u vremenskom rasponu od kada su mladoturci 1908. godine zbacili Osmansku imperiju do predvečerja vojnog puča 1971. Kroz ovo vrijeme na stranicama protiču promjene turskog društva koje sve više prihvata vrijednosti zapadnog svijeta, presjecane krizama i dilemama (uostalom, vidljivim do dana današnjeg). Ovo je porodična saga, ispisana disciplinovanom rukom, skoro naturalistički, sa svim užicima koje može pružiti jedan veliki realistični roman: čvrst zaplet, vrlo impresivni likovi i veoma precizno postavljena društvena pozadina. Sve to daje široku sliku skoro čitavog dvadesetog vijeka moderne Turske i prolaska njene građanske klase kroz lavirinte kapitalizma, njene uspone i padove, individualne promjene, sreću i razočaranja.