Semper idem

Semper idem je prvo remek-djelo XXI vijeka u srpskoj književnosti. Teofil Pančić Premda za života poznat prevashodno kao dramaturg i scenarista (Nebeski odred, Haleluja, Viktorija, Traganje po pepelu, Ravangrad 1900, Valter brani Sarajevo i dr.), Lebović je pisao i novele i objavljivao ih u časopisima 60-ih i 70-ih godina XX vijeka. Ipak, opus magnum Đorđa Lebovića, po jedinstvenoj ocjeni kritike, predstavlja upravo ovo njegovo testamentarno djelo, roman-hronika o djetinjstvu u Kraljevini Jugoslaviji uoči II svetskog rata, koja je i zbog osobenog piščevog stila i originalnog postupka, kao i zbog teme i njene književne transpozicije, prepoznata kao kanonsko djelo savremene srpske književnosti. Ispričan iz perspektive dječaka koji posmatra približavanje Velikog Sunovrata - širenja nacizma u svojoj okolini koliko i u Evropi - pisac je u vidu imao paralelu između ondašnjeg ludila i rata koji je u Jugoslaviji buknuo 90-ih godina prošlog vijeka. U ratu je izgubio četrdeset članova svoje porodice a sam, kao četrnaestogodišnjak, prošao pakao Aušvica. Knjige ne bi bilo da se opet nisam našao u vrtlogu velikog Zla koje sam dobro upoznao pedeset godina ranije, priznaće pisac u jednom razgovoru pred kraj života. Fantastična hronika jednog djetinjstva... Do sada u našoj literaturi nije bilo tematski i senzibilitetski srodne knjige koju biste se usudili staviti u istu rečenicu s Porodičnim ciklusom Danila Kiša. Teofil Pančić Semper idem je knjiga o djetinjstvu, koja se može čitati kao porodični roman ali i kao memoarski spis par ekselans, kojim se Đorđe Lebović, posthumno, predstavio kao veliki majstor moderne realističke proze. Vasa Pavković Lebović, Kiš, Pekić, Kovač i danas predstavljaju nedosegnuti vrh srpske i nekadašnje jugoslovenske književnosti. Filip Davi